Como actuar ante as intoxicacións etílicas agudas

Botellas tiradas no chan entre os pés duns rapaces

21/09/2012

“Xoán paseaba pola Alameda cando observou, aquel sábado pola tarde, un grupo de adolescentes facendo botellón, o cal era o habitual naquela época do ano, a pesar dos esforzos do concello e a veciñanza por erradicalo. De súpeto viu que o grupo de arremuiñábase ao redor dun corpo e axitaban as mans como alarmados, achegándose entón para interesarse polo que ocorría. Unha das mozas díxolle que o seu amigo Pancho había bebido bastante e que levaba un tempo vomitando, pero que agora non lles respondía e pechaba os ollos, e non eran capaces de levantalo do chan. Xoán aproximouse a Pancho e empezou a chamalo, pero este só manifestábase cunha serie de vocábulos inadecuados, sen sentido. Os outros amigos/as non facían outra cousa que reclamarlle que pedise unha ambulancia pero el, máis acougado, díxolles que lle axudasen a polo de lado para que non se atragantara cos vómitos e que tentasen localizar a algún familiar.

Xoán realizou unha chamada ao teléfono de emerxencias 061 e, tras comentar o que ocorría, falou cun médico que, despois de preguntarlle como se atopaba a vítima, tranquilizoulle dándolle unha serie de pautas de que facer con el e comunicándolle que enviaba axuda cara ao lugar.

Aos poucos minutos, que a Xoán e aos amigos de Pancho fixéronselle eternos, ouviron as sirenas dun coche de policía que chegaba e tras el, tamén, unha ambulancia da cal, ao estacionar, apeáronse da mesma un condutor e un técnico de emerxencias que se achegaron cara ao grupo, observaron a Pancho e despois estimulalo e ver que cada vez respondía mellor falaron por teléfono co médico do 061 e comentáronlle a situación, axudados pola policía e as testemuñas, que unha vez que se corroborou a falta de apoio familiar naquel momento e a confirmación dun importante consumo de bebidas alcohólicas, o máis adecuado sería trasladalo a un centro sanitario para telo unhas horas en observación ata que se metabolizara todo o alcol consumido e estivese en condicións de volver á súa casa.»

Aínda que esta historia non é real, podería selo, unha situación que se pode presentar en calquera momento ...

A droga máis consumida

O alcol considérase a droga máis consumida en todos os tramos de idade, en ambos os sexos e en case todos os grupos sociais, sendo a primeira nos españois maiores de 14 anos (cun 49% que recoñece o seu consumo o último mes e un 15% de consumo diario). Ademais, nos últimos anos aumentou o seu consumo e cambiaron as súas tradicionais formas do mesmo, é dicir, de ser o viño o que máis se bebía en festas e comidas familiares, actualmente son a cervexa, os combinados e os licores de alta gradación en establecementos (bares, discotecas, etc.) e lugares públicos (prazas, parques, o chamado "botellón"), sobre todo os fins de semana, e cunha diminución da idade de inicio de consumo até mesmo os 11 anos (un 3,5% xa probaron as bebidas alcohólicas), e un incremento do consumo en mulleres.

Todo isto produce un elevado custo económico para a sociedade, cifrándose en máis 1.800 millóns de euros pola baixa produtividade derivada do alcol, estando presente en máis do 40% dos accidentes de tráfico (conxuntamente con outras drogas). Hai estudos en España que detectan que en máis do 46% das mortes por homicidio hai unha relación co consumo de alcol, así como nun 25% das mortes por suicidio e nun 40% das mortes por accidentes de tráfico.

A clínica da intoxicación etílica depende dunha forma aproximada en como as concentracións de alcol alcanzan o sangue e traducindo os niveis de etanol no cerebro, dependendo os niveis sanguíneos da rapidez con que se consumiu e do tempo transcorrido desde o consumo, así como do tipo de bebida e da tolerancia do individuo.

O alcol afecta as neuronas, producindo a doses baixas estimulación do comportamento pero, a medida que aumenta a dose, orixina depresión do sistema nervioso central, podendo levar ao coma, á depresión respiratoria, e se non se toman as medidas adecuadas, á morte. Canta máis gradación ten a bebida, maior vai ser a súa concentración en sangue e máis graves van ser os seus efectos con menos doses.

Sempre hai que ter en conta que o alcol pode estar mesturado o consumo doutras drogas, incrementándose os riscos derivados do seu consumo.

En caso de intoxicación

Os/as pacientes que sofren unha intoxicación etílica aguda, se é leve, non precisan de probas diagnósticas nin medidas terapéuticas específicas excepto unha vixilancia do nivel de consciencia ata que diminúan os niveis de alcol e se metabolice, a maior parte das veces no seu propio domicilio se o soporte familiar é o adecuado.

Cando é máis grave protexerase ao paciente de traumatismos secundarios:

  1. Colocaráselle a posición lateral de seguridade para evitar aspiración dos vómitos que poidan producir unha obstrución da vía aérea e un afogamento secundario e non se deberá alteralo nin axitalo, senón infundirlle tranquilidade.
  2. Chamarase ao teléfono de emerxencias 061 onde o médico dará as recomendacións máis adecuadas, así como o envío de axuda se se ve necesario, que moitas veces non se precisará, xa que moitos pacientes vanse recuperando aos poucos.

Nunca se deberán realizar manobras, consideradas polos profanos en materia sanitaria como medidas útiles, pero que poden prexudicar máis ao paciente, como son:

  1. Administración de café, sobre todo con sal, ou outros remedios caseiros.
  2. Indución do vómito, polo risco de broncoaspiración.

Fonte: As drogas info