A guerra contra o tabaquismo cumpre este mes 50 anos en Estados Unidos. Foi en 1964 cando o entón director de saúde pública do devandito país, Luther Terry, deu a coñecer un informe que asociaba directamente o hábito de fumar con cancro de pulmón e mortalidade prematura. Sostiña, ademais, que os gobernos non podían quedar de brazos cruzados, "debían facer algo respecto diso".

Desde entón, colocáronse etiquetas de advertencia nos paquetes, prohibíronse os anuncios publicitarios, subíronse os impostos e restrinxíronse os lugares onde está permitido fumar. E cal é o resultado?. Segundo un traballo que acaba de publicar a revista Journal of the American Medical Association, en todo este tempo, estas medidas de control lograron evitar en Estados Unidos un oito millóns de mortes prematuras atribuíbles ao tabaco (desde 1964 até 2012 faleceron 17,7 millóns de persoas por culpa dos cigarros), regalando a quen deixaron de fumar até 20 anos máis de vida.

Tal e como revela o estudo, realizado por científicos do Centro Médico da Universidade de Georgetown, en total, "estímase que se gañaron 157 millóns de anos de vida", afirma o principal autor deste estudo, David Levy. "A esperanza de vida para os homes de 40 incrementou en 7,8 anos. Sen as medidas de control do tabaco, incrementaría só 5,5". Nas mulleres, agrega, as políticas antitabaco conseguen "mellorar a súa esperanza de vida, de 3,8 anos a 5,4".

Non só en EEUU

Neste medio século, "as políticas antitabaco contribuíron moi significativamente na saúde pública da sociedade" e non só en Estados Unidos senón en todos os países que tamén despregaron o seu armamento contra os cigarros, entre eles España. Aínda que, como sinala Francisco Rodríguez Lozano, médico e presidente do Comité Nacional para a Prevención do Tabaquismo (CNPT), "aquí non hai estudos deste tipo", os resultados "si poden ser extrapolables ao noso país", polo menos a tenor dos últimos datos ofrecidos polo propio Ministerio de Sanidade.

Este informe oficial sinala que a lei antitabaco española reduciu nun 40% as cardiopatías isquémicas, nun 18% os infartos de miocardio e nun 20% os casos de asma. "O tabaco inflama e estreita as arterias coronarias, o que aumenta o risco de ter un infarto", argumenta o especialista. Concretamente, multiplica por seis as probabilidades de sufrir este accidente cardiovascular nos mozos/as, segundo un estudo da Sociedade Española de Cardiología, que tamén observou que nos fumadores/as, este tipo de eventos adiántase unha media de 12 anos. En canto ao cancro de pulmón, outro dos efectos nocivos dos cigarros, aínda non pode valorarse o impacto, xa que, "desgraciadamente, é unha enfermidade que se desenvolve a longo prazo, polo que aínda hai que esperar 20 anos para comprobar resultados".

Segundo mostra o informe de Sanidade en España, se en 1997 fumaba todos os días o 34,5% das persoas entre 51 e 64 anos, en 2011, o 30,4%. Traducido en paquetes, pasouse de vender 4.600 millóns en 2005 a 2.600 millóns en 2011.

Tabaco máis caro

En España, asegura o especialista, "temos unha lexislación de espazos moi boa e tamén estamos dentro dun marco europeo que nos fai modificar as advertencias de publicidade nos paquetes". Con todo, "habería que mellorar o tema da fiscalidade, é dicir, aumentar o prezo do tabaco mediante a subida de impostos. Xa que fomos moi tímidos neste tema", insiste o especialista español. "Sobre todo no de lear, que é máis barato e, ademais, a xente cre, erroneamente, que é máis seguro e natural". Ao contrario do que se poida pensar, "inclúe sustancias ignífugas para que os cigarros prendan mellor e hase visto que son canceríxenas".

"Está demostrado que a medida do prezo é efectiva, especialmente no colectivo dos mozos/as, nos que logra evitar a iniciación ao consumo de cigarros", apunta Rodríguez Lozano. Canto máis restritiva sexa a lexislación e, en xeral, as medidas de control do tabaco, maiores son os beneficios. Unha conclusión extraída dun estudo difundido nas páxinas de Arquives of Internal Medicine, onde os expertos recalcaban un menor número de ingresos por infartos e ictus e, por tanto, un aforro económico. En Alemaña, a lei contribuíu, no seu primeiro ano de vida, a un aforro de 2,6 millóns de euros en ingresos evitados por anginas de peito e de 5,3 millóns en hospitalizacións por ataques cardíacos.

Con todo, o tabaco segue sendo a principal causa de morte evitable a nivel mundial. As mortes relacionadas co seu consumo triplicáronse na última década en todo o mundo, na que se produciron 50 millóns de falecementos por esta causa, a metade de todos os rexistrados durante o século pasado. Así o revelaba o ano pasado a última edición do Atlas do Tabaco, publicado pola Sociedade Americana do Cancro.

Segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), para alcanzar a meta internacional acordada de reducir nun 30% o consumo de tabaco para 2025, é necesario que aumente o número de países que aplican programas integrais para combatelo. Se a tendencia actual de tabaquismo mantense, fumar podería matar a un billón de persoas no que queda de século. A metade destes falecementos, aseguran os expertos no estudo, ocorrerían antes dos 70 anos de idade.

Fonte: O mundo saúde