Neste apartado trataremos de propoñer unhas pautas xerais que sirvan de guía de actuación antes situacións que se poden presentar e diminúan esa sensación de indefensión e falta de seguridade na súa abordaxe.

Os primeiros contactos coas drogas

No entorno de amigos/as nos que a dispoñibilidade de substancias é grande e se exerce unha forte presión cara o consumo, o uso de drogas é difícil e evitar. Rexeitar o consumo ofertado non soamente significa rexeitar ese consumo senón tamén ó propio grupo.

Os pais/nais a miúdo preguntan que facer ante situacións nas que os fillos/as frecuentan compañías non aceptadas, por crer que poñen en risco o comportamento dos fillos/as . Pero, tampouco se pode pretender que os fillos/as vivan a vida do mesmo xeito que os pais/nais ou como lles houbera gustado vivila: hai aspectos que corresponden a eleccións persoais que temos que aprender a respectar.

Así as posturas baseadas na prohibición tampouco aseguran que consigamos o obxectivo e poden incitar ós fillos/as a facer xusto ó contrario como forma de rebeldía. Polo que parece máis acertado que se basee a actuación en posturas razoadas, de análise de riscos, de dialogo e persuasión. O mellor da influenza como pais e nais non será inmediata pero pode ser recordada máis adiante cando xurdan problemas.

Tamén é importante comprender que o propio consumo de alcohol, por exemplo, condiciona o punto de vista dos fillos/as, tal como vimos anteriormente. É recomendable ser coherentes entre o que se di e fai.

¿Que facer si se sospeita dun posible consumo?

Cando existen sospeitas de consumo sóense empregar diferentes procedementos para obter información. Para isto non é conveniente realizar rexistros nas pertenzas dos fillos/as, xa que esta información non se podería empregar ó falar con eles/as, pois provocaríase o seu rexeite e non se conseguiría o recoñecemento do consumo.

Existen unha serie de indicios que poden dar pistas sobre posibles hábitos de consumo de drogas cando xa existe unha adicción, pero débese ser moi cauteloso/a con etiquetar a alguén como drogodependente, xa que nos podemos equivocar. Con frecuencia, algúns dos indicadores que apuntamos responden a situacións conflitivas polas que pasan as persoas sen que teñan que ver necesariamente coas drogas.

A continuación ofrecemos algunhas pautas ou síntomas que se poden ter en conta á hora de intentar analizar os comportamentos dos fillos/as para atribuílos ou non a problemas de consumos drogas.

Pero insistimos na necesidade de proceder coidadosamente nesta interpretación, xa que son soamente indicadores, non síntomas directos destes consumos:

• Síntomas físicos: fatiga, problemas ó durmir, queixas continuas acerca da saúde, ollos irritados e sen brillo e tose persistente.
• Síntomas emocionais: cambios na personalidade, cambios rápidos de humor, comportamento irresponsable, pouco amor propio ou autoestima, carencia de xuízo, depresión, retraemento e falta xeral de interese.
•  Síntomas condutuais: comportamentos inadecuados ca familia, como desobedecer as regras, retraerse ou deixar de comunicarse ca familia, ..e na escola interese decrecente, actitude negativa, notas baixas, ausencias frecuentes, faltas ó deber e problemas de disciplina.

Comportamentos comúns que poden indicar un “posible” consumo de drogas

Sinal (signo ou síntoma)	Puido tomar ...	Pero pode que só se trate ...
Ollos arroibados	Alcohol Haxix/marihuana	Estar moito diante do ordenador Estar moito tempo nun sitio cerrado Estivo chorando Está alegre
Moqueo da nariz constante	Cocaína	Está arrefriado/a Ten alerxias
A roupa chéiralle a tabaco	Tabaco	Estivo nun lugar pechado con xente que fumaba
Ten un comportamento raro	Calquera droga	Ten un problema que non sabe resolver Namorouse Perdeu interese polo que estuda
Faltan cartos na casa	Calquera droga	Contraeu unha débeda. Ten un ca`pricho "caro" Quere axudar a alguén
Falta a clase a miúdo	Calquera droga	Perdeu interese polo que estuda Está presionado/a polos amigos/as
Fracasa nos estudos, ata agora ía bxaxen	Calquera droga	Ten un problema que non sabe resolver Namorouse Perdeu interese polo que estuda
Comportase de forma moi agresiva	Alcohol Cocaína Heroína Drogas de síntese	Ten un problema que non sabe resolver Namorouse Está frustrado/a por algo que non lle saíu ben Está presionado/a polos amigos/as
Abandona as afeccións favoritas	Calquera droga	Ten un problema que non sabe resolver Namorouse Está frustrado/a por algo que non lle saíu ben Está presionado polos amigos/as

Sen embargo, algunhas destas sinais de aviso poden ser tamén sinais indicativas de outros problemas emocionais. ¡¡¡¡non debemos alarmarnos!!!!. Debemos comunicarnos cos fillos/as para coñecer a raíz do problema.

Cando os pais/nais se preocupan e sospeitan dun uso/abuso de drogas debese facer ó/á adolescente unha avaliación por un/a psiquiatra ou psicólogo/a.

En definitiva, tampouco podemos deducir que, unicamente pola existencia dalgún destes factores, a persoa sexa un/a drogodependente; é necesaria a existencia conxunta de varios deles para que pidamos manter tal postura.

PARA MANEXAR O TEMOR que como pais/nais se poida sentir ó intuír que os fillos/as usan drogas, os seguintes consellos poden servir de axuda:

• Non acusar os fillos/as dunha conduta cuxa veracidade ignorase e evitar reaccións esaxeradas.
• Buscar un momento axeitado no que poidamos falar sen interrupcións.
• Non abordar o tema no momento que estea baixo a influencia dalgunha sustancia.
• Decidir cal será a nosa reacción se o noso fillo/a nos di que consome drogas.
• Preguntarlle a súa opinión sobre as drogas, escóitao/a. • Se cremos que minte, non debemos enfadarnos, senón preguntarnos como resolver o conflito.
• Deixar ben claro que o que o que preocupa e a saúde e benestar.
• Solicita información veraz sobre as drogas.
• Debemos asegurarnos que sabe que estamos para axudalo/a a superar calquera dificultade.
• Deixar claro que actitudes consideramos aceptables e cales non toleraremos.
• Consultar a un/a especialista.

¿Que facer cando xa se iniciou o consumo de drogas?

En primeiro lugar é necesario desbotar calquera tipo de sentimento de culpa. O feito de que exista un problema de consumo de drogas na familia non significa que a responsabilidade recaia directamente nos pais/nais, nin significa que se equivocaran na actuación respecto a educación dos fillos/as.

• É necesario que o mozo/a vexa unha actitude de firmeza nos pais/nais. Non é conveniente que se demostre unha actitude de fracaso, nin de impotencia senón de enerxía e posibilidade de solucións.
• A disposición a prestar apoio deben ser manifestados en todo momento dunha maneira aberta e constante.
• As posturas que manifestan os distintos integrantes da familia deben estar coordinadas e ir nun mesmo sentido. É conveniente que a familia se reúna para tomar unha postura común antes de establecer o dialogo co fillo/a.
• Os pais/nais e nais deben saber que ante estas situacións non están sós. Existen profesionais para o tratamento. A consulta a estes debe ser descrita como unha primeira toma de contacto e de busca de información e orientación.

Actitudes para a busca de solucións

A continuación propoñemos unha serie de consellos favorables para a busca de solucións, así como aquelas actitudes que resultan desfavorables.

Favorables

• Dialogar co fillo/a analizando as circunstancias que lle levaron ó consumo.
• Favorecer o acercamento, de xeito que nos vexa como alguén a quen recorrer en busca de axuda.
• Mostrar a afecto polo que o fillo/a é, non polo que fai.
• Reflexionar en común sobre as posibles formas de axuda.
• Entender que estamos ante un ser humano que ten problemas, non ante un "problema".
• Non se debe ceder as chantaxes emocionais.

Desfavorables

• Desesperase. Non sempre quen se inicia no consumo de drogas se converte en consumidor/a habitual.
• Culpalo/as, nin “votarlle á cara” todo o que fixemos por el/a. • Converterse en perseguidor/a, obsesionados/as por seguir os seus pasos.
• A crítica continua do seu comportamento.
• Acosalo/a continuamente con preguntas sospeitas, acusacións,... só conseguiremos que se afaste cada vez máis.

¿Que facer en casos de urxencias?

Unha sobredose da maioría das drogas causa tamén perda de conciencia. Se isto ocorre:

• Chamar inmediatamente ó 112.
• Situar á persoa na postura de recuperación, de maneira que en caso de vómito, non se afogue.
• Se está baixos os efectos dunha intoxicación alcohólica severa, non deixar durmir só/a, posto que existe risco en caso de vómito. Vixiar e asegurranos de que dorme sobre un costado e que respira con normalidade.
• Non deixar que se arrefríe, pero tampouco excedernos coa calor.
• Se consumiu éxtase e cremos que pode ter hipertermia (subida da temperatura corporal) lévao/a a un lugar no que poida recibir aire fresco.
• Se sabes que sustancia consumiu, comunícallo ó persoal da ambulancia.

LEMBRAR: Pode consultar a súa situación e solicitar información e orientación, no local da Asociación (rúa Agustín Fdz. Oujo, 15A – Ent. – Ribeira)ou chamando por telefono (981 874 086) para así poñerse en contacto cun dos nosos/as profesionais. Tamén pode enviarnos as súas preguntas a: renacer@asociacion-renacer.org